Alkibiades ve Filoktetes: Oligarşik Toplumda Kişinin Yetenek ve Hakları

Tarih ve edebiyat boyunca, toplumlarına göre olağanilerisi yetenekleri olan kişiler yaşam belirleyici toplumsal tepkilere hedef olmuşlardır. Toplum bu kişilerden yararlanmış ve yararlanmamıştır, bu kişileri ödüllendirerek veya ödüllendirmeden. Toplum bu kişileri sınırlayabilir, hatta ezerek yokedebilir de. Bu konunun genişletilmişi, toplumda baskın güçlere aykırı algılandığında, kişinin haklarının korunması veya çiğnenmesidir. Çoğunluğun geniş çıkarlarına duyarsız bir ittifak tarafından kontrol edilen oligarşik toplumlarda, bu sorun çok ciddi boyut alır.

Kişinin yetenekleri ve reaksiyoner oligarşi arasındaki çatışma en açık şekilde, Peloponez savaşları sırasında yaşamış olan Atinalı Alkibiades’in tarihi kişiliğinde görülmektedir. Fransız Akademisinden Jacqueline de Romily’nin, tamanen tarihi yazılara dayalı kitabı, belki de Peloponez savaşının sonucunu ve dolayısıyla Akdeniz medeniyetinin akışını belirleyen bu dinamiği ayrıntılı bir şekilde aktarıyor.

Kişisel haklara oligarşik sataşmalara daha eski bir örnek, İlyada’daki Filoktetes öyküsünde görülmektedir. Bu öykü, Sofokles’in piyesinde kuvvetle aktarılmaktadır. Daha yakın bir yansıma, Ortaçağdan, yine Fransız Akademisinden Marguerite Yourcenar’ın Zenon romanında ve, daha yakında, Bizans İmparatoru Romen Diyojen ve Osmanlı Mısır ve Hint Denizleri Kaptanı Piri Reis’in hayatlarındadır. Derste, tarihi, biyografik ve edebi çerçevelerde, oligarşik sataşmanın altında kişinin yetenek ve haklarının analizi yapılacaktır.

Alcibiades, Jacqueline de Romily, (Nihat Berker tarafından anlatılacaktır)
Peloponnessos Savaşları, Thukydides
Filoktetes, Sophocles
Zenon, Marguerite Yourcenar

Ders, herkese açıktır. Derse katılım için okuma ödevlerini, sınıf yazılarını, sınavları, dönem ödevini yapmak mutlaka gerekmektedir. Ders ve okumalar Türkçe olacaktır. Derse katılım için https://acik-ders.khas.edu.tr/basvuru/alkibiades-ve-filoktetes-oligarsik-toplumda-kisinin-yetenek-ve-haklari adresine başvurulmalıdır. Derse kabul edilip kayıt olanlar için, kabuldan hemen sonra yatırılması gereken geri verilmez 250 TL kayıt ücreti vardır. Dersin kontenjanının çok çabuk dolması beklenmektedir. Her hafta kitaplardan okuma ödevi olacaktır. Her hafta 200 sayfa civarında okumaya hazır değilseniz, kesinlikle başvurmayın ve okumaya hazır bir başkasının yerini almayın. Sınıf yazısı: Her hafta notlandırılan bir sınıf yazısı olacaktır. Dönem ödevi: Romanların biyografik, siyasi, sosyal ve kültürel çerçevesi üzerine. Dönem ortası ve sonu sınavları olacaktır. Nota katkılar: Sınıf yazıları 40%, dönem ödevi 15%, arasınav 20%, dönem sonu sınavı 25%.

Başarılı katılımcılara Üstün Başarı Sertifikası veya Başarı Sertifikası verilecektir. Üstün Başarı Sertifikasını alanlara referans olunabilir ve/veya tavsiye mektubu yazılabilir.